Water analysis - Aliment Lab

Ανάλυση Νερού

Το νερό είναι ένας φυσικός πόρος που έχει μεγάλη σημασία γιατί είναι από τους βασικούς παράγοντες για τη ζωή και την ανάπτυξη. Για τον έλεγχο της ποιότητας του νερού πραγματοποιούνται μια σειρά από φυσικοχημικές και μικροβιολογικές αναλύσεις προκειμένου να πιστοποιηθεί ότι η ποιότητα του πόσιμου νερού ανταποκρίνεται στις νομοθετικές απαιτήσεις της ΚΥΑ Υ2/2600/2001 «Ποιότητα του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης» (όπως αυτή τροποποιήθηκε και ισχύει) και είναι σύμφωνη με τις απαιτήσεις της ΟΙΚ 46399/1352/1986 «Απαιτούμενη ποιότητα επιφανειακών νερών που προορίζονται για πόσιμα, κολύμβηση, διαβίωση ψαριών σε γλυκά νερά και καλλιέργεια οστρακοειδών».

Η πρώτη σπουδαία υγειονομική διάταξη για το «πόσιμο νερό» εκδόθηκε στη χώρα μας το 1986 με σκοπό την εναρμόνιση της Ελληνικής Νομοθεσίας με την Οδηγία του Συμβουλίου της ΕΟΚ .Στη διάταξη αυτή ορίζεται ως «πόσιμο νερό» το νερό που χρησιμοποιείται για ανθρώπινη χρήση, είτε μετά από προηγούμενη επεξεργασία είτε όχι, οποιαδήποτε και αν είναι η προέλευσή του. Το πόσιμο νερό διατίθεται για ανθρώπινη κατανάλωση και χρησιμοποιείται σε εργοστάσια και βιοτεχνίες παρασκευής τροφίμων και ποτών.

Οι επιτρεπόμενες τιμές για τις ποιοτικές παραμέτρους, οι οποίες προσδιορίζουν την καταλληλότητα του πόσιμου νερού, και χαρακτηρίζονται σαν

οργανοληπτικές,
φυσικο-χημικές,
παράμετροι που αφορούν ανεπιθύμητες ουσίες,
παράμετροι που αφορούν τοξικές ουσίες,
μικροβιολογικές,

και πρέπει να είναι οπωσδήποτε κατώτερες ή ίσες με τις τιμές της «Ανώτατης παραδεκτής συγκέντρωσης». Η καθημερινή μέτρηση όλων των παραμέτρων για την ποιότητα του νερού δεν είναι πάντα δυνατή αλλά ούτε και αναγκαία. Ο έλεγχος των παραμέτρων για την ποιότητα του νερού περιλαμβάνει τον ελάχιστο έλεγχο, τον έλεγχο ρουτίνας, τον περιοδικό καθώς και τον έκτακτο έλεγχο έτσι ώστε να διασφαλίζεται η προστασία της ανθρώπινης υγείας από τις δυσμενείς επιπτώσεις που οφείλονται στη ρύπανση ή στη μόλυνση του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης.

Παρεκκλίσεις από τις τιμές αυτές επιτρέπονται, προκειμένου να αντιμετωπιστούν συνθήκες που έχουν σχέση με τη φύση και τη σύσταση του εδάφους στην περιοχή η

οποία τροφοδοτεί την υπό εξέταση πηγή και συνθήκες που έχουν σχέση με εξαιρετικά μετεωρολογικά φαινόμενα ή πρόσκαιρες τεχνικές δυσχέρειες. Οι παρεκκλίσεις δεν αφορούν, σε καμία περίπτωση, τους τοξικούς ή μικροβιολογικούς παράγοντες και σε κάθε περίπτωση πρέπει να αποκλείουν τους κινδύνους για τη δημόσια υγεία.

Το εργαστήριο ALIMENT LAB παρέχει διαπιστευμένες υπηρεσίες αναλύσεων νερού σε επιχειρήσεις ομαδικής εστίασης, σε μονάδες επεξεργασίας τροφίμων, σε Δημοτικές Επιχειρήσεις ύδρευσης – αποχέτευσης, αλλά και σε ιδιώτες. Το εργαστήριο αναλαμβάνει την εξέταση όλων των βασικών κατηγοριών του νερού (πόσιμο και μη πόσιμο, φυσικό μεταλλικό, εμφιαλωμένο, νερό πισίνας κτλ.) και των λυμάτων διασφαλίζοντας τη συμμόρφωση με την Εθνική και Κοινοτική Νομοθεσία. Η Κοινοτική Οδηγία 93/83/ΕΚ της 3ης Νοεμβρίου 1998, σχετικά με την ποιότητα του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης, έχει επιβάλει τους κανόνες και τα πρότυπα της ποιότητας του νερού σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Με την Οδηγία αυτή ορίζεται ως υποχρεωτική η τακτική παρακολούθηση της ποιότητας του νερού και η τήρηση συγκεκριμένων προδιαγραφών αναλύσεων για τον έλεγχο συνολικά 48 μικροβιολογικών, χημικών και ενδεικτικών παραμέτρων.

Η μικροβιολογική εξέταση του νερού περιλαμβάνει την καταμέτρηση των παρακάτω μικροοργανισμών:

Clostridium perfringens

Pseudomonas aeruginosa

Καλλιεργήσιμοι μικροοργανισμοί στους 22°C

Καλλιεργήσιμοι μικροοργανισμοί στους 36°C

Escherichia coli

Εντερόκοκκοι

Κολοβακτηριοειδή

Η πλήρης φυσικοχημική ανάλυση του νερού περιλαμβάνει τον προσδιορισμό του αρσενικού, του καδμίου, του χαλκού, του υδράργυρου, των νιτρικών και νιτρωδών αλάτων, των πολυκυκλικών αρωματικών υδρογονανθράκων, του αμμωνίου, των χλωριούχων αλάτων, της αγωγιμότητας, της τιμής του pH, της θολότητας και άλλων χημικών παραμέτρων και παραμέτρων ενδεικτικών της μεταβολής της ποιότητας του νερού.

Πίνακας 6.3.1. Παράμετροι ελέγχου ποιότητας νερού ανθρώπινης κατανάλωσης

(ΦΕΚ 892 /11.07.2001 τεύχος Β’)

Χημικές παράμετροι

Ακρυλαμίδιο, Αντιμόνιο, Αρσενικό, Βενζόλιο, Βενζο-α-πυρένιο, Βόριο, Βρωμικά, Κάδμιο, Χρώμιο, Χαλκός, Κυανιούχα, 1,2-διχλωροαιθάνιο, Επιχλωρυδρίνη, Φθοριούχα, Μόλυβδος, Υδράργυρος, Νικέλιο, Νιτρικά, Νιτρώδη, Παρασιτοκτόνα, Σύνολο παρασιτοκτόνων, Πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες, Σελήνιο, Τετραχλωροαιθένιο & τριχλωροαιθένιο

Ολικά τριαλογονομεθάνια, Βινυλοχλωρίδιο

Ενδεικτικές παράμετροι

Αργίλιο, Αμμώνιο, Χλωριούχα, Clostridium perfringens, Χρώμα, Αγωγιμότητα, Συγκέντρωση ιόντων υδρογόνου (pH), Σίδηρος, Μαγγάνιο, Οσμή, Οξειδωσιμότητα, Θειικά, Νάτριο, Γεύση, Αριθμός αποικιών (22 oC και 37 oC), Κολοβακτηριοειδή, Ολικός οργανικός άνθρακας, Υπολειμματικό χλώριο, Θολότητα

Μικροβιολογικές παράμετροι

Escherichia coli, Εντερόκοκκοι, Pseudomonas Aeroginosa, Αριθμός αποικιών 22 oC, Αριθμός αποικιών 37 oC,

Ραδιενέργεια

Τρίτιο, Ολική , ενδεικτική δόση

Χρήσιμες πληροφορίες για κάποιες από τις παραμέτρους που εκτιμώνται στο νερό:

Παράμετρος	Ανώτατο επιτρεπτό όριο βάσει νομοθεσίας (μονάδα μέτρησης)	Συχνότητα Ανάλυσης	Πληροφορίες
Θολότητα	Αποδεκτή από τους καταναλωτές και άνευ ασυνήθους μεταβολής	Ημερήσια	Η θολότητα είναι μέτρο των αιωρούμενων σωματιδίων στο νερό. Η οδηγία 98/93/ΕΚ δεν προσδιορίζει κάποιο συγκεκριμένο όριο άλλα ορίζει ότι θα πρέπει να είναι αποδεκτή από τους καταναλωτές και να μη παρουσιάζει αφύσικη αλλαγή. Η θολότητα είναι μια σημαντική παράμετρος αισθητικής αποδοχής από τους καταναλωτές αλλά και λειτουργικής καταλληλότητας Μεγάλες τιμές θολότητας επηρεάζουν αρνητικά την αποτελεσματικότητα της απολύμανσης.
Αγωγιμότητα	2500 μS/cm	Ημερήσια	Η παράμετρος αυτή δίνει ένα μέτρο της συγκέντρωσης των διαλυμένων αλάτων στο νερό. Ως εκ τούτου δεν μπορεί να συνδεθεί άμεσα με την υγεία. Επομένως μπορεί να θεωρηθεί σαν μία σημαντική λειτουργική παράμετρο.
Χρώμα	Αποδεκτή από τους καταναλωτές και άνευ ασυνήθους μεταβολής	Ημερήσια	Το χρώμα αν υπάρχει είναι ανεπιθύμητο για το πόσιμο νερό. Μπορεί να προέρχεται από διαλυμένες ενώσεις είτε φυτικές είτε οργανικές ή ανόργανες( σίδηρος άλατα) . Χρωματισμένο νερό δεν σημαίνει ότι είναι πάντοτε επικίνδυνο. Πρέπει να γίνει χημική εξέταση για αναζητηθεί η προέλευση του χρώματος . Η νομοθεσία δεν προτείνει επιτρεπτό όριο για το χρώμα στο νερό άλλα ορίζει ότι το χρώμα θα πρέπει να είναι αποδεκτό από τους καταναλωτές και να μη παρουσιάζει αφύσικη αλλαγή.
Οσμή	Αποδεκτή από τους καταναλωτές και άνευ ασυνήθους μεταβολής	Ημερήσια	Το πόσιμο νερό πρέπει να είναι άοσμο. Η οδηγία 98/93/ΕΚ δεν προσδιορίζει κάποιο συγκεκριμένο όριο για την οσμή άλλα ορίζει ότι θα πρέπει να είναι αποδεκτή από τους καταναλωτές και να μη παρουσιάζει αφύσικη αλλαγή.
Γεύση	Αποδεκτή από τους καταναλωτές και άνευ ασυνήθους μεταβολής	Ημερήσια	Το πόσιμο νερό πρέπει να είναι άγευστο. Η οδηγία 98/93/ΕΚ δεν προσδιορίζει κάποιο συγκεκριμένο όριο άλλα ορίζει ότι θα πρέπει να είναι αποδεκτή από τους καταναλωτές και να μη παρουσιάζει αφύσικη αλλαγή.
pH	>6.5 και < 9,5	Ημερήσια	Ελέγχουμε το pH γιατί αν αυτό είναι πολύ όξινο τότε το νερό μπορεί να προκαλέσει διάβρωση των μεταλλικών σωλήνων ενώ αν είναι πολύ αλκαλικό τότε το νερό έχει τάση απόθεσης στους σωλήνες.

Παράμετρος	Ανώτατο επιτρεπτό όριο βάσει νομοθεσίας (μονάδα μέτρησης)	Συχνότητα Ανάλυσης	Πληροφορίες
Υπολειμματικό χλώριο	Η νομοθεσία δεν ορίζει ανώτατο όριο	Ημερήσια	Το χλώριο χρησιμοποιείται ως απολυμαντικό στη διανομή και την επεξεργασία του νερού . Με τον όρο απολύμανση εννοούμε την καταστροφή των παθογόνων μικροοργανισμών που περιέχονται στο νερό. Η χλωρίωση του νερού γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να μείνει μια μικρή ποσότητα υπολειμματικού χλωρίου για την αντιμετώπιση μολύνσεων κατά τη διανομή του νερού στους καταναλωτές. Αυτή η μικρή ποσότητα του υπολειμματικού χλωρίου είναι εντελώς ΑΚΙΝΔΥΝΗ για την υγεία του ανθρώπου καθώς εξουδετερώνεται από το σίελο και τα γαστρικά υγρά.
Αμμώνιο	0,50 mg/l	Ημερήσια	Το αμμώνιο είναι μια παράμετρος ιδιαίτερης σημασίας γιατί είναι δείκτης κοπρανώδους μόλυνσης και αντιδρά με το χλώριο που προστίθεται για απολύμανση και μειώνει την αποτελεσματικότητα του.
Νιτρώδη	0,5 mg/l	Ημερήσια	Τα νιτρώδη ιόντα (ΝΟ2-) αποτελούν ενδιάμεσο στάδιο οξείδωσης της αμμωνίας και είναι ασταθή στο περιβάλλον. Τυχόν παρουσία τους στο νερό δείχνει πρόσφατη ρύπανση.
Χλωριούχα	250 mg/l	Ημερήσια	Είναι ευρέως διαδεδομένα ως άλατα νατρίου, καλίου και ασβεστίου. Προέρχονται από τη διάβρωση των βράχων. Απότομη αύξηση τους στο νερό δείχνουν πιθανή επαφή με θαλασσινό νερό η ακόμη και πιθανή ρύπανση από λύματα.
Νιτρικά	50 mg/l	Ημερήσια	Τα νιτρικά ανιόντα είναι προϊόντα του τελικού σταδίου οξείδωσης της αμμωνίας Υψηλές συγκεντρώσεις οφείλονται σε λιπάσματα, απορρίμματα και ζωικά ή ανθρώπινα απόβλητα. Τυχόν παρουσία τους στο νερό δείχνει παλιότερη ρύπανση.
Σίδηρος (ολικός)	200 μg/l	Ημερήσια	Η παρουσία υψηλών συγκεντρώσεων σιδήρου στο πόσιμο νερό είναι ανεπιθύμητη για λόγους αισθητικής. Νερό που περιέχει σίδηρο αφήνει κηλίδες κατά το πλύσιμο στα ρούχα.
Μαγγάνιο	50 μg/l	Ημερήσια	Το μαγγάνιο ορισμένες φορές σχετίζεται με παράπονα βαφής στο πλύσιμο των ρούχων στο πλυντήριο . Άλατα μαγγανίου μπορεί να προσδώσουν στο νερό δυσάρεστη μεταλλική γεύση.
Θειικά	250 mg/l	16 αναλύσεις/έτος	Υψηλές συγκεντρώσεις θειικών μπορεί να εισέρθουν στο νερό από λιπάσματα ή βιομηχανικά απόβλητα.
Φωσφόρος (P2O5)	5 mg/l	4 αναλύσεις/έτος	Βρίσκεται σε πολλά απορρυπαντικά και σε φωσφορικά λιπάσματα.
Αρσενικό	10 μg/l	16 αναλύσεις/έτος	Μπορεί να εισέρθει στον υδροφόρο ορίζοντα μέσω βιομηχανικής ρύπανσης ή με φυσικό τρόπο μέσω διέλευσης του νερού από ηφαιστιογενή πετρώματα.
Υδράργυρος	1 μg/l	16 αναλύσεις/έτος	Ο υδράργυρος χρησιμοποιείται σε ηλεκτρικές συσκευές, σε οδοντιατρικά αμαλγάματα, παρασιτοκτόνα και φαρμακευτικά προιόντα.

Κάδμιο	5 μg/l					16 αναλύσεις/έτος
Πηγή μόλυνσης του περιβάλλοντος από κάδμιο μπορεί να είναι τα απόβλητα από βιομηχανίες φωσφορικών λιπασμάτων. Χρησιμοποιείται ακόμη σε υλικά συγκόλλησης σωλήνων ύδρευσης.
Χρώμιο	50 μg/l					16 αναλύσεις/έτος
Το χρώμιο βρίσκεται στη φύση στην εξασθενή και την τρισθενή μορφή του. Στην εξασθενή μορφή του είναι πιο διαλυτό κάνοντας τη διασπορά του στα υδάτινα συστήματα πιο εύκολη. Το χρώμιο και τα άλατα του χρησιμοποιούνται στη βυρσοδεψία, στα χρώματα, στο γυαλί και για κράματα ή επιμεταλλώσεις αντιδιαβρωτικής προστασίας.
Χαλκός	2 μg/l					16 αναλύσεις/έτος
Διάβρωση χάλκινών σωληνώσεων μπορεί να οδηγήσει στην εισροή χαλκού στο πόσιμο νερό.
Μόλυβδος	10 μg/l					16 αναλύσεις/έτος
Υψηλές συγκεντρώσεις μπορεί να προκύψουν από βιομηχανική ρύπανση.
Νικέλιο	20 μg/l 0					16 αναλύσεις/έτος
Υψηλές συγκεντρώσεις νικελίου μπορεί να βρεθούν στο πόσιμο νερό από βιομηχανική ρύπανση ή από πετρώματα πλούσια σε νικέλιο.
Escherichia coli (E. coli)		0 / 100ml		Ημερήσια
Θεωρείται ο βασικός δείκτης κοπρανώδους μόλυνσης. Η παρουσία του στο νερό αποτελεί ένδειξη πρόσφατης ρύπανσης από περιττώματα θερμόαιμων ζώων.
Κολοβακτηριοειδή		0 / 100ml		Ημερήσια
Βρίσκονται στο έδαφος και σε επιφανειακά νερά. Η παρουσία τους στο πόσιμο νερό είναι συνήθως αποτέλεσμα προβλήματος στο σύστημα επεξεργασίας ή σύστημα διανομής του νερού.
Αριθμός αποικιών σε 22οC		Χωρίς ασυνήθη μεταβολή		Ημερήσια
Ο αριθμός των αποικιών σε θερμοκρασία επώασης 22οC είναι σχετικά μικρής υγειονομικής αξίας αλλά χρήσιμος σαν δείκτης της αποτελεσματικότητας επεξεργασίας του νερού (κροκίδωση, καθίζηση, φίλτρανση).
Αριθμός αποικιών σε 37οC		Χωρίς ασυνήθη μεταβολή		Ημερήσια
Η αύξηση των αριθμού των αποικιών σε θερμοκρασία επώασης 37οC από τις συνήθεις μετρούμενες τιμές μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν ένδειξη αύξησης της ρύπανσης και κυρίως αυτή της κοπρανώδους προέλευσης από ανθρώπους ή ζώα.
Clostridium perfingens		0 / 100ml		Ημερήσια
Αναζητείται όταν το νερό προέρχεται ή επηρεάζεται από επιφανειακά νερά. Χρησιμοποιείται σαν δείκτης ελέγχου της αποτελεσματικότητας της επεξεργασίας του νερού.
Εντερόκοκκοι		0 / 100ml		4φορές/έτος
Σπανίως πολλαπλασιάζονται στο νερό. Η παρουσία τους αποτελεί απόδειξη μόλυνσης του νερού με περιττωματικές ουσίες και δη παλαιότερης μόλυνσης.
Βενζόλιο			1 μg/l		16 φορές/έτος
Χρησιμοποιείται κυρίως στη βιομηχανία πετρελαιοειδών. Χρησιμοποιείται σαν προσθετικό της αμόλυβδης βενζίνης για τη βελτίωση του αριθμού των οκτανίων. Τυχόν διασπορά του βενζολίου στο νερό μπορεί να οφείλεται από διάθεση πετρελαϊκών ή χημικών αποβλήτων.
Παρασιτοκτόνα			100 μg/l		16 φορές/έτος
Τα παρασιτοκτόνα είναι οργανικές ενώσεις οι οποίες παρασκευάσθηκαν με σκοπό την εξόντωση διαφόρων οργανισμών και περιλαμβάνουν κυρίως τα εντομοκτόνα, τα ζιζανιοκτόνα και τα μυκητοκτόνα. Η κύρια δραστηριότητα που οδηγεί σε εισροές στον υδροφόρο ορίζοντα είναι η γεωργία.
Πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες			100 μg/l		16 φορές/έτος
Oι PAHs σχηματίζονται ως προϊόντα ατελούς καύσης οργανικών ενώσεων αλλά μπορούν να συντεθούν από βακτήρια, φύκια και φυτά. Έχουν χαμηλή διαλυτότητα στο νερό και προσροφούνται ισχυρά σε αιωρούμενα στερεά.